Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu üyelerinden Selis Kadın
Danışmanlık Merkezi ve Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği
(DOKÜNGAD), 24-25 Mart’ta Diyarbakır’da “Kadın İstihdamında Kayıtdışılık
ve Ev Eksenli Çalışma” konulu toplantı düzenledi.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nda gerçekleşen ve iki gün süren toplantıya,
Diyarbakır’ın yanı sıra, Van, Mardin, Kızıltepe, Urfa, Nusaybin, Dersim, Bismil, Batman gibi bölgedeki il ve ilçelerden kadınlar katıldı. İlk gün yaklaşık 30 kadının katılımıyla yapılan toplantıda, Diyarbakır ve bölgede kadınların istihdamına yönelik tartışma yürütüldü. Tartışmalarda, kayıtdışılık, ev içi emek ile yaşlı ve çocuk bakımının istihdama katılımın önünde engel oluşturması, özelikle tekstil sektöründe çok düşük ücretlerle kayıtdışı çalışmanın yaygın olması, anadil sorunu sebebiyle işe alımlarda ayrımcılık uygulanması, mesleki eğitimlerin yetersiz olması ve istihdam garantisi sağlamaması gibi konular ön plana çıktı. Kayıtdışı çalışma oranlarının en yüksek olduğu illerin Diyarbakır ve Urfa olduğu belirtilirken, işte kalma garantisi olmadığı için yeşil kart ya da sosyal yardımlardan yararlanabilmek sebebiyle kadınların güvencesiz ve ev eksenli çalışmayı tercih etmek zorunda kaldığı belirtildi. Ayrıca, ev eksenli çalışan ya da tarımda ücretsiz aile işçici olarak çalışan kadınların kendi yaptıkları işi çalışma olarak nitelendirmediği de konuşuldu. Toplantıda, bölgede 30 yıldır devam eden savaşın hem kadınlar hem de tüm toplum üzerindeki etkisi tartışıldı ve son dönemde barış sürecinin inşasına dair çalışmalarda kadınlar olarak yer alıp sosyal politikaları cinsiyet eşitliği temelinde etkilememiz gerektiği de konuşuldu.
İşverenlere verilen teşviklerle, özellikle tekstil sektöründe kadınların çok fazla sayılarda çalıştırıldığı, ancak ücretlerinin 350-400 TL civarında olduğu ve iş koşullarının çok ağır olduğu belirtildi. DOGÜNKAD, başta Organize Sanayi Bölgesinde olmak üzere, kadınların emeğinin sömürülmesine karşı çalışmalar yürüttüklerini, 8 Martta OSB’deki tüm fabrikalarda 2 saatlik iş bırakma eylemi gerçekleştirdiklerini belirtti. Bölgede Bağlar Kadın Kooperatifi’nin çalışmalarından bahsedildi. Kadın kooperatiflerinin yaşadığı zorluklar konuşulurken, Bağlar Kadın Kooperatifi’nin alternatif model olarak kooperatifçiliği gündeme aldığı, sadaka kültürüne ve köleleşmeye karşı sistemin farklılaşması için kadın emeğininin örgütlenerek farklı üretim biçimlerini var edebileceği belirtildi. Diyarbakır Bağlar Belediyesi’nin, Diyarbakır’da açacağı ve 206 kadının standının olacağı ilk sabit semt pazarına dair yürüttükleri çalışmalar aktarıldı.
Toplantının ikinci günü yaklaşık 45 kadının katılımıyla devam etti. Yapılan sunumların ardından bir önceki günün konularını da içeren tartışma yürütüldü. Marmara Üniverstesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Berna Güler Müftüoğlu, “Kayıtdışı Çalışma ve Kadın Emeği” isimli sunumda kayıtdışılığın tarihini ve kadın emeğinin bu tarihsel süreçte nasıl konumlandığını anlattı. SES Diyarbakır Şube Başkanı Hülya Alökmen, Diyarbakır’da kayıtdışı çalışmaya ve sağlık sektöründeki dönüşüm ile çalışma koşullarına değindi. DOGÜNKAD’dan Meryem Öztürk ise Diyarbakır’da kadın istihdamı ve kayıtdışı çalışmaya dair güncel verileri aktardığı bir sunum yaptı. Toplantıda kadınlar, çocuk bakım hizmetine dair ve kadın istihdamın bütünlükü bir sosyal politika olarak değerlendirilmesi için ortak çalışmalar yürütülmesi konusunda hemfikir oldu.
Toplantıya katılan örgütler: Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği (DOKÜNGAD), Selis Kadın Danışmanlık Merkezi, Ekin Ceren Kadın Derneği (Diyarbakır), DİKASUM Kadın Birimi, Bağlar Kadın Kooperatifi (Diyarbakır), KAMER, Diyarbakır İş Kadınları Derneği (DİKAD), TOBB Diyarbakır Kadın Girişimciler Kurulu, EPİDEM (Diyarbakır), Yaşam Evi Kadın Dayanışma Derneği (Urfa), Van Kadın Derneği (VAKAD), Yaka Kadın Kooperatifi (Van), Bismil Nujin Kadın Merkezi, Kızıltepe Muda Kadın Danışma Merkezi, Selis Kadın Danışmanlık Merkezi (Batman), Batman Kadın Dayanışma Derneği, Batman Girişimci Kadınlar Derneği, Nusaybin Belediyesi Gülşilav Kadın Merkezi, Dersim Yaşam Kadın Danışma Merkezi.
